Przemówienie do młodzieży zgromadzonej na Wzgórzu Lecha
Gniezno 3 czerwca 1979r.

Czym jest kultura? Kultura jest wyrazem człowieka. Jest potwierdzeniem człowieczeństwa. Człowiek ją tworzy – i człowiek przez nią tworzy siebie. Tworzy siebie wewnętrznym wysiłkiem ducha: myśli, woli, serca. I równocześnie człowiek tworzy kulturę we wspólnocie z innymi. Kultura jest wyrazem międzyludzkiej komunikacji, współmyślenia i współdziałania ludzi. Powstaje ona na służbie wspólnego dobra – i staje się podstawowym dobrem ludzkich wspólnot.

Kultura jest przede wszystkim dobrem wspólnym narodu. Kultura polska jest dobrem, na którym opiera się życie duchowe Polaków. Ona wyodrębnia nas jako naród. Ona stanowi o nas przez cały ciąg dziejów. Stanowi bardziej niż siła materialna. Bardziej nawet niż granice polityczne. […] Moi kochani: wiemy, że w okresie najtragiczniejszym, w okresie rozbiorów, naród polski tę swoją kulturę ogromnie jeszcze ubogacił i pogłębił, bo tylko tworząc kulturę można ją zachować. […] W dziejach kultury polskiej odzwierciedla się dusza narodu. […]

Proszę was: Pozostańcie wierni temu dziedzictwu! Uczyńcie je podstawą swojego wychowania! Uczyńcie je przedmiotem szlachetnej dumy! Przechowajcie to dziedzictwo! Pomnóżcie to dziedzictwo! Przekażcie je następnym pokoleniom!

Powstaje tak wiele planów ratowania społeczeństwa, odnawiania jego Ducha. Są to plany polityczne, ekonomiczne i organizacyjne… Kultura jakby pozostała na uboczu, nie ma na nią pieniędzy i pomysłu…

Systematycznie maleje ilość młodych Polaków świadomych własnej kultury: literackiej, muzycznej, malarskiej etc. Próby re-edukowania społeczeństwa są przyjmowane ze zdziwieniem – jako zbędne…

Chcemy zachować dusze narodu, zapominając o kulturze, w której są zapisane wartości… Chcemy zachować duszę narodu krzycząc i dzieląc, zamiast tworzyć przez współdziałanie… i tak polskie społeczeństwo jest niczym wielka orkiestra, w której każdy muzyk gra dla siebie i nie baczy na innych, doprowadzając do chaosu dźwięków, słów i obrazów.